Jak przeciwdziałać wypaleniu? 8 kroków do zwalczenia toksycznej produktywności

Żyjemy w czasach, w których produktywność jest jedną z najcenniejszych umiejętności. Podziwiamy osoby, które pracują od rana do nocy nad swoimi celami zawodowymi i osobistymi, a odpoczynek uważają za stratę czasu. Czujemy się winni na myśl o nic nie robieniu. Ale nawet ekstremalna produktywność nie jest kluczem do szczęśliwego życia i spełnienia zawodowego. W rzeczywistości może ona odbić się na twoim zdrowiu fizycznym i psychicznym do tego stopnia, że z czasem przerodzi się w wypalenie. Jak rozpoznać ją wcześnie i znaleźć równowagę między pracą nad swoimi celami a odpoczynkiem?

Czym jest toksyczna produktywność?

Być może zastanawiasz się, co jest złego w byciu pracowitym, chodzeniu na jeden kurs za drugim, uczeniu się nowych języków, graniu na gitarze, czytaniu książek o samorozwoju i śledzeniu najnowszych trendów gastronomicznych w kuchni japońskiej w wolnym czasie? Przecież to pomaga nam rozwijać się zawodowo, ekonomicznie i osobiście. Problem pojawia się jednak, gdy ustawiamy budzik na 5 rano nawet w weekend, gdyż nie chcemy tracić ani jednej wolnej chwili na pracę nad sobą. W takim przypadku już ocieramy się o toksyczną produktywność, która jest definiowana jako niezdrowa potrzeba, a nawet obsesja na punkcie produktywności. [1]

Można powiedzieć, że jest to swego rodzaju “zmodernizowany” pracoholizm, który wykracza poza granice życia zawodowego. Osoba, która padła ofiarą toksycznej produktywności, pracuje bez końca nad swoimi celami niczym chomik biegający w kole. Codziennie pracują w godzinach nadliczbowych, wyznaczają sobie nierealne cele, zapominają o dbaniu o siebie i często mają obsesję na punkcie perfekcji. Ale tak jak w przypadku tego uroczego gryzonia, prędzej czy później kończy im się energia. Nie ma znaczenia, czy zajmuje to kilka miesięcy, rok czy więcej. W pewnym momencie prawdopodobnie zaczną odczuwać negatywne skutki w postaci wypalenia, problemów w relacjach lub zdrowiem. Osiąganie celów to nie sprint, a raczej maraton, na który trzeba starannie rozłożyć siły.

Czy uzależnienie od dopaminy może być przyczyną nadmiernej produktywności?

Wszyscy znamy to satysfakcjonujące uczucie, kiedy z powodzeniem kończymy wymagające zadanie. W tym momencie zapominamy o niekończących się godzinach spędzonych przed komputerem i żalach związanych z zaniedbywaniem partnera/partnerki lub pomijaniem ulubionych zajęć sportowych. Teraz jednak wszystko nadrobiliśmy, a najważniejsze jest to, że udało nam się oddać wymagające zadanie na czas. To satysfakcjonujące uczucie wynika głównie ze zwiększonego poziomu dopaminy, którą nasz mózg odbiera jako zasłużoną nagrodę. [2]

Jednak tak jak w miarę jedzenia, rośnie nasz apetyt rośnie, tak i rośnie nasze pragnienie dopaminy. Chcemy ponownie doświadczyć tego uczucia satysfakcji. A teraz może nawet bardziej intensywnie. Dlatego natychmiast przystępujemy do kolejnego, jeszcze większego projektu, odkładając na dalszy plan obietnicę, że poświęcimy więcej czasu dla siebie i partnera lub partnerki. Żyjemy na krawędzi, a my pracujemy bez przerwy na wysokich obrotach. Nasz organizm generuje adrenalinę niemal przez całą dobę. Z czasem jednak zwiększa tolerancję na dopaminę i adrenalinę, i musimy posunąć się do większych skrajności, by osiągnąć poczucie zadowolenia i pewien stopień napięcia. Tak więc zachowania związane z toksyczną produktywnością mogą być z tej perspektywy silnie uzależniające. [2]

8 objawów toksycznej produktywności

Objawy toksycznej produktywności są często łatwiejsze do zauważenia u innych niż u nas samych. Jeśli nasz znajomy pracuje osiemdziesiąt godzin tygodniowo, uczy się hiszpańskiego, codziennie ćwiczy CrossFit, spędza weekendy na kursach marketingowych, ale nadal czuje, że nie robi wystarczająco dużo, prawdopodobnie zalecimy mu, aby się ograniczył. Tak, cóż, łatwo jest dostrzec problem u innych, ale u nas samych jest on jakby zamazany. Więc wciąż ignorujemy to migające światełko ostrzegawcze, aż coś pójdzie nie tak, a nasza determinacja rozpadnie się jak domek z kart. Dlatego lepiej jest sprawdzić, czy nie mamy któregoś z wymienionych poniżej objawów toksycznej produktywności.

1. Nie możesz się wyłączyć nawet w wolnym czasie

Czy masz problem z relaksem w gronie przyjaciółmi przy winie lub podczas wakacji z rodziną? Twój umysł zawsze ściga się z myślami o pracy lub innym produktywnym zajęciu, które mógłbyś wykonać w tym czasie. Brzmi to tak. jakbyśmy stracili zdolność do przełączania się w tryb relaksacyjny, do życia w teraźniejszości i cieszenia się czasem z najbliższymi. [2]

Być może nie możesz nawet zwolnić w sporcie, który większość z nas postrzega jako formę relaksu. Chcesz ustanowić nowe osobiste rekordy na każdym treningu, musisz wyprzedzić wszystkich, których spotykasz, gdy biegasz, a górską wędrówkę traktujesz jak wyścig. Stąd czysta radość z ruchu została zastąpiona presją na sprostanie danemu wyzwaniu.

2. Analizujesz każde działanie

Wybierasz się na weekend spa z przyjaciółmi? Co u licha mielibyście tam robić? Przecież nie będziesz miał czasu na swoje projekty, a spędzenie wielu godzin w jacuzzi z innymi półnagimi osobami to ostatnia rzecz, na którą masz ochotę. Po prostu nie chcesz tracić czasu na działania, które nigdzie cię nie zaprowadzą ani nie sprawią, że staniesz się lepszą wersją siebie.

3. Uczucie zmęczenia staje się codziennością

Wszystkie nadgodziny, kursy i zajęcia z samorozwoju zbierają też swoje żniwo w postaci braku odpoczynku i snu. Codziennie budzisz się z przynajmniej do połowy naładowaną baterią i już nawet nie próbujesz ukryć worków pod oczami. Uczucie wyczerpania staje się dla normą w naszym życiu podobnie jak duże ilości słodyczy i hektolitry kawy. Rzadko jednak pozwalasz sobie na odpoczynek, bo przecież masz jeszcze tyle do zrobienia. [1]

4. Nie poświęcasz czasu na swoje hobby lub przyjaciół

Już dawno zatarła się Twoja granica między pracą a wypoczynkiem i w związku z tym zabrakło ci czasu na hobby i życie towarzyskie. Możesz się łudzić, że jesteś introwertykiem i lubisz spędzać czas w samotności. Ale prawda jest taka, że prawdopodobnie wykonując te wszystkie zadania straciłeś całkiem sporo sporo zainteresowania innymi osobami i pozornie bezproduktywnymi sposobami spędzania wolnego czasu. Możesz nawet oceniać innych za spędzanie czasu bez celu i robienie rzeczy tylko dla zabawy. [3]

5. Dostępność w każdej chwili

Nie ma znaczenia, czy jest niedziela rano, czy jesteś na weselu swojego najlepszego przyjaciela, kiedy dostajesz nowego maila od klienta, odpowiadasz od razu. Jeśli nie jesteś przy komputerze, zawsze masz pod ręką telefon komórkowy, aby natychmiast odpowiedzieć na nadchodzące wiadomości. Nawet twoi współpracownicy wiedzą, że mogą się z tobą skontaktować w każdej chwili i po prostu im nie odmówisz. [3]

6. Masz wrażenie, że ciągle robisz za mało

Nawet przy wszystkich dodatkowych godzinach, weekendach z wolontariatem i wolnym czasie poświęconym książkom o samorozwoju, nie możesz pozbyć się uczucia, że ciągle robisz za mało i ciągle czegoś ci brakuje. Dlatego dokładasz sobie jeszcze więcej zajęć. Sen jest przecież przereklamowany, a ta ósma filiżanka kawy zapewni ci energię do większej produktywności na kolejne godziny. Ale to wciąż za mało. Zjawisko to określane jest jako „productivity shame” i oznacza uczucie wstydu wynikające z wrażenia, że nie jesteśmy wystarczająco produktywni. [4]

7. Oszukujesz siebie w kwestii spędzania wolnego czasu

Teraz zamierzasz ciężko pracować, a za kilka miesięcy będziesz pracował tylko osiem godzin dziennie i zachowasz wszystkie weekendy wolne. Ale jakoś podświadomie wiesz, że nie jest to prawda i po prostu próbujesz się oszukać. Bo kiedy kończysz jeden projekt, zawsze przechodzisz od razu do następnego, wskutek czego odkładasz czas na odpoczynek i przekładasz prawie cały roczny urlop na następny rok. [3]

8. Słabe relacje z innymi

Z współpracownikami dogadujesz się świetnie być może dlatego, że wykonujesz pracę za dwie osoby. Gorzej jest z relacjami z rodziną i przyjaciółmi. Nie potrafisz udawać przed nimi, że wszystko jest w porządku. Nie znajdujesz dla nich czasu, czasem wybuchasz z powodu stresu i wdajesz się w niepotrzebne kłótnie. Cierpią na tym związki, w które nie wkładasz żadnej energii, a niektóre z nich zanikają, co uświadamiasz sobie, gdy jest już za późno.

You might be interested in these products:

Jakie są przyczyny toksycznej produktywności?

Z jednej strony mamy kraje skandynawskie, które preferują sześciogodzinny czas pracy jako idealne narzędzie do zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Jednak większość współczesnego świata nadal uważa, że nawet osiem godzin pracy nie wystarczy, aby odnieść sukces. Dodając do tego fakt, że wiele osób pracuje w domu i nie ma wyraźnych granic między pracą a odpoczynkiem, może się okazać, że faktycznie siedzą przy komputerze cały dzień i wieczorem padają wyczerpani do łóżka. Ale nie tylko home office może rozniecić potrzebę bycia tak produktywnym, jak to tylko możliwe. [5]

Co jest najczęstszą przyczyną toksycznej produktywności?

• Wysokie wymagania wobec samego siebie: Osoby o wysokich ambicjach zawsze mają nowe cele, do których dążą. Nie zadowalają się byle czym i zawsze starają się być o krok przed innymi. Używają nadmiernej produktywności jako narzędzia do osiągnięcia wszystkich założonych celów.
• Motywowanie siebie i innych: Jeśli otaczasz się wyłącznie wysoce produktywnymi osobami, które zawsze jadą na pełnym gazie, prawdopodobnie nie oprzesz się również chęci pokonania dodatkowego kilometra.
• Strach przed utratą pracy: Jeśli pracujesz w konkurencyjnym środowisku, możesz czuć presję, aby być wysoce wydajnym. Nie chcesz rezygnować z ciężko zapracowanej pozycji na rzecz kogoś nowego.
• Sieci społecznościowe: Na Instagramie lub TikToku wszyscy publikują posty z kluczem do odblokowania potencjału życiowego, lepszej produktywności, wstawania o 5 rano, wskazówek, jak się wzbogacić i pozostać w formie przez całe życie. To środowisko mediów społecznościowych może wzbudzić poczucie nieadekwatności i toksyczne pragnienie bycia nieskończenie produktywnym. [6]
• Życie w pośpiechu: Nie tylko w mediach społecznościowych modne jest życie w ciągłym biegu. Od pewnego czasu, szczególnie wśród młodych ludzi i millenialsów, popularna jest tzw. kultura Hustle, która gloryfikuje, czyli celebruje, osoby pracujące od rana do nocy i w 100% skupione na produktywności, która ma przynieść sukces, sławę lub bogactwo. [7]

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, dlaczego sieci społecznościowe mogą być szkodliwe, przeczytaj nasz artykuł Jak wpływa na nas ciągłe przeglądanie social mediów? 

Czy toksyczna produktywność może negatywnie wpłynąć na twoje zdrowie i jakość życia?

Życie pod ciągłym napięciem nie służy nikomu. Brak snu, stres, duże ilości kofeiny i fast foodów mogą również zbierać żniwo na naszym zdrowiu fizycznym i psychicznym. Nie wspominając o tym, że nie brakuje nam czasu na pielęgnowanie swoich relacji i życia osobistego.

1. Powoduje długotrwały stres

Szybkie tempo życia generuje stres, który kumulując się może zaszkodzić naszemu zdrowiu. Może się to objawiać bólem pleców i głowy, złym trawieniem czy obniżoną odpornością, która stanowi przyczynę częstych zachorowań. W skrajnych przypadkach może prowadzić do poważnych chorób, takich jak cukrzyca, nadciśnienie czy zaburzenia rytmu serca. [8]

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat konsekwencji stresu, przeczytaj nasz artykuł Dlaczego stres jest niebezpieczny i jak go ograniczyć?

2. Przyczynia się do problemów psychicznych

Twoje zdrowie psychiczne również może paść ofiarą nadproduktywności. Zazwyczaj wszystko zaczyna się od zmniejszonej pewności siebie i poczucia własnej wartości, co prowadzi do lęku i depresji, a często nawet do syndromu wypalenia. Poczucie porażki i niższości nie jest tu wyjątkiem. Tego typu konsekwencje są równie ważne, jak te fizyczne. [7-8]

3. Zagraża jakości życia

Wspomniane wyżej negatywne skutki zdrowotne są pierwszym czynnikiem, który pogorszy jakość twojego życia. Dodaj do tego nieistniejące życie towarzyskie, brak zainteresowania innymi ludźmi i zerową dbałość o siebie i masz gotowy przepis na obniżenie satysfakcji z życia. Jednak dobra wiadomość jest taka, że nigdy nie jest za późno, aby dokonać zmiany i zapobiec tym konsekwencjom. [9]

Jak wyrwać się ze szponów toksycznej produktywności??

Jeśli zorientujesz się, że toksyczna produktywność dotyczy również ciebie i chcesz coś z tym zrobić, jesteś w połowie drogi. Rozpoznanie problemu jest pierwszym krokiem do jego rozwiązania. Poniższe narzędzia mogą następnie pomóc ci osiągnąć zdrowsze podejście do produktywności.

1. Ustal granice między pracą a czasem wolnym

Przede wszystkim dobrze jest wyznaczyć ramy czasowe na pracę, hobby, odpoczynek i inne codzienne czynności.

W praktyce może to wyglądać następująco:

• czas na obowiązki związane z pracą: 8:00-16:00
• siłownia lub bieganie: 16:30-18:00
• odpoczynek i czas z rodziną: 18:00-20:00
• czytanie książki i nauka nowych angielskich słówek: 20:00-21:00

Podczas tworzenia planu, nie zapominaj o jedzeniu i o tym, że potrzebujesz od siedmiu do dziewięciu godzin snu. Nie musisz za wszelką cenę trzymać się tego harmonogramu, gdyż każdy dzień może być inny. Najważniejsze, aby w ciągu dnia znaleźć przynajmniej trzydzieści minut dla siebie, aby choć trochę się zrelaksować. Oprócz sportu dobrze sprawdzi się też sauna, masaż, układanie puzzli, malowanie obrazu czy kawa z przyjaciółką. [2]

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, dlaczego ważne jest oddzielenie czasu przeznaczonego na pracę i odpoczynek, przeczytaj nasz artykuł Work-life balance: Jak zachować zdrową równowagę między pracą a życiem osobistym?

2. Naucz się mówić „NIE”

Pozostańmy na chwilę przy wyznaczaniu granic. W końcu powinniśmy mieć te granice zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Zanim znów wyświadczysz komuś przysługę czy spełnisz prośbę, zastanów się, czy naprawdę masz na to czas i energię. Powinieneś umieć stanąć w swojej obronie i powiedzieć „nie”, gdy własne obowiązki cię przerastają i nie nadążasz z niczym innym. W takim przypadku nie bój się odmówić pomocy komuś innemu.

3. Wyznacz sobie realistyczne cele

Choć zbyt ambitne cele mogą napędzać cię do różnych działań, są też szybką ścieżką do wypalenia. Tym razem postaraj się zapisać cele, które będą dla ciebie wyzwaniem, ale jednocześnie nie wpędzą cię w szpony toksycznej produktywności.

Jak wyznaczać realistyczne cele?

• Stosuj technikę SMART: Twoje cele powinny być konkretne, mierzalne, osiągalne, realistyczne i określone w czasie. Na przykład, jeśli chcesz poprawić swój angielski, możesz przeznaczyć dwadzieścia minut każdego dnia tygodnia po obiedzie na przeczytanie pięciu do dziesięciu stron książki po angielsku i wypisanie dziesięciu nowych słów. Będzie bardziej prawdopodobne, że będziesz się tego trzymać, niż gdybyś po prostu powiedział sobie, że chcesz przeczytać angielską książkę. [1]
• Trzymaj się celów krótkoterminowych: gdy masz już jakieś cele długoterminowe, takie jak cele roczne, spróbuj rozbić je na kwartały i tygodnie. Krótkoterminowe cele są bardziej osiągalne i nie będą cię tak bardzo stresować. Ponownie możesz posłużyć się przykładem książki. Co wydaje ci się łatwiejsze: przeczytanie dziesięciu stron dziennie czy dwunastu książek w roku?

4. Zapisz na kartce swoje priorytety

Ustal, co jest dla ciebie ważne nie tylko w życiu zawodowym, ale także osobistym. Myśl wyłącznie o swoich pragnieniach i potrzebach, a nie o wymaganiach szefa czy rodziców. Taka lista pomoże ci skupić się na tym, czego naprawdę chcesz i wprowadzić niezbędne zmiany w twoim życiu. Spróbuj również odpowiedzieć sobie na poniższe pytania:

1. Jakie są twoje wartości, co jest dla ciebie ważne w życiu? (staraj się unikać materialistycznych potrzeb, takich jak pieniądze czy dom)
2. Co chcesz zachować, poprawić lub zmienić? Spójrz wstecz na ostatnie pół roku. Co chcesz poprawić lub całkowicie zmienić? Może to dotyczyć twoich relacji, pracy, dbania o siebie czy nawet zarządzania finansami.
3. Czy twoje obecne życie zawodowe cię satysfakcjonuje? Czy potrafisz odpowiedzieć na takie pytania jak: jakie są twoje mocne i słabe strony, jakie są twoje obowiązki w pracy i czego oczekujesz od swojej pracy? [11]

Spróbuj po prostu usiąść lub położyć się na kanapie na kilka minut. Zapomnij o telefonie komórkowym, książce, którą czytałeś lub podcaście, którego miałeś zamiar posłuchać. Po prostu zamknij oczy i zrelaksuj się przez chwilę. To właśnie w tych czasie zyskujesz najlepszą jasność na temat tego, dokąd zmierzasz, czego chcesz lub nie chcesz. Nicnierobienie jest dla niektórych trudne i wymaga praktyki, ale z czasem przekonasz się, że zapewni ci to o wiele więcej niż czytanie książek o samorozwoju. [13]

Więcej wskazówek dotyczących self-care znajdziesz w naszym artykule Self-care: Jak zadbać o siebie i być bardziej zadowolonym z życia?

7. Zrób sobie przerwę od smartfona i innych urządzeń

Obok nicnierobienia, czas wolny od technologii to kolejna supermoc, która może pomóc ci zejść z karuzeli toksycznej produktywności. W dzisiejszych czasach nie wystarczy odejść od komputera, aby odłączyć się od pracy. W rzeczywistości większość z nas ma przy sobie przez cały czas podłączony do internetu smartfon, który odbiera służbowe maile, wiadomości i różne powiadomienia. To sprawia, że nawet w wolnym czasie cały czas myślimy o pracy.

Możesz zacząć od wyłączenia powiadomień. Kolejnym krokiem jest poświęcanie jak najmniej ilości czasu na korzystanie z telefonu, tableta i innych urządzeń elektronicznych w czasie wolnym. Spróbuj przeczytać niewymagającą książkę lub wyjść na spacer bez telefonu w kieszeni. Jeśli jednak koniecznie musisz mieć go przy sobie, przełącz go na tryb samolotowy. Dodatkowo postaraj się ograniczyć czas spędzany na mediach społecznościowych. Mogą one niepotrzebnie obciążać twój mózg, a także negatywnie wpływać na twoją psychikę. [12]

8. Postaraj się uprościć swoją pracę

Nie pracuj ciężej, pracuj mądrzej. Poniższe wskazówki mogą pomóc ci stać się bardziej wydajnym:

• Używaj plannera: Zapisuj najważniejsze zadania, terminy, spotkania, wizyty u lekarza i codzienne sprawy, takie jak zakupy czy treningi. Od ciebie zależy, czy wybierzesz planner elektroniczny czy papierowy. Pomoże ci on śledzić i nauczyć się efektywnie wykorzystywać czas.
• Unikaj wielozadaniowości: Podczas gdy zajmowanie się kilkoma zadaniami naraz może wydawać się oszczędnością czasu, w praktyce zwiększa to również wskaźnik błędów i prawdopodobieństwo, że w końcu będziemy musieli powtórzyć całą sprawę. Zakończ więc jedno zadanie i przejdź do następnego. [14]
• Postaraj się zautomatyzować to, co możesz: W dzisiejszych czasach wiele zadań w pracy można bardzo uprościć. Spróbuj zastanowić się wraz z współpracownikami, czy niektóre z danych czynności mogłyby zostać zautomatyzowane, dzięki czemu zyskasz więcej czasu na ważniejsze zadania. Twoi współpracownicy z działu IT również mogą ci w tym pomóc.
• Korzystaj z nowoczesnych narzędzi: chatbot sterowany przez Al jest ostatnio w modzie i może być idealnym dodatkiem do każdego zespołu. Może pomóc we wszystkim i odpowiedzieć nawet na najbardziej skomplikowane pytania.

O czym warto pamiętać?

Toksyczna produktywność jest dowodem na to, że nawet nadmierna samorealizacja nie jest kluczem do szczęśliwego życia, lecz prowadzi do wypalenia i innych problemów zdrowotnych. Jeśli masz wrażenie, że ciągle robisz za mało, jesteś zawsze dostępny, by załatwić sprawy zawodowe lub pomijasz swoje potrzeby, może to dotyczyć właśnie ciebie. Warto więc spróbować przewartościować swoje priorytety, wyznaczyć nowe cele, zaplanować przerwy w pracy lub skorzystać z nowoczesnych narzędzi usprawniających pracę. Pamiętaj, że umiejętność zaplanowania odpoczynku jest równie ważna jak praca nad rozwojem osobistym.

Czy masz wśród swoich znajomych kogoś, kto twoim zdaniem pracuje za dużo, a może nie zdaje sobie z tego sprawy? Podziel się z nimi tym artykułem i pomóż im przyjąć zdrowsze nawyki w pracy.

Sources:

[1] What Is Toxic Productivity? Here’s How To Spot The Damaging Behavior. – https://www.huffpost.com/entry/toxic-productivity-work_l_606655e7c5b6aa24bc60a566

[2] The Healthy.. 9 Signs Toxic Productivity Is Impacting Your Life. – https://www.thehealthy.com/mental-health/stress/toxic-productivity/

[3] CareyNieuwhof.com. 9 Warning Signs You’re Suffering From Toxic Productivity. – https://careynieuwhof.com/9-warning-signs-youre-suffering-from-toxic-productivity/

[4] Altrogge, S. Productivity shame: Why you never feel like you’ve done „enough. – https://blog.rescuetime.com/productivity-shame/

[5] Psychology Today. When Doing is Your Undoing: Toxic Productivity. – https://www.psychologytoday.com/us/blog/leading-success/202201/when-doing-is-your-undoing-toxic-productivity

[6] Carissang. What is toxic productivity, and how do we navigate it in the workplace? – https://employmenthero.com/blog/toxic-productivity-at-work/

[7] Sampoerna University. Hustle Culture: Definition, Impact and How to Overcome It. – https://www.sampoernauniversity.ac.id/hustle-culture-definition-impact-and-how-to-overcome-it/

[8] Psych Central. The Long-Term Effects of Stress: Physical and Mental Effects. – https://psychcentral.com/stress/long-term-effects-of-chronic-stress-on-body-and-mind

[9] Toxic productivity will ruin your life: 8 solutions to address it. – https://www.lpcentre.com/articles/toxic-productivity-will-ruin-your-life-8-solutions-to-address-it

[10] Asana. Is your work ethos toxic? – https://asana.com/resources/toxic-productivity

[11] Psych Central. 9 Tips for Identifying and Living Your Priorities. – https://psychcentral.com/blog/9-tips-for-identifying-and-living-your-priorities

[12] UNLEASH. Toxic productivity: How to spot it. – https://www.unleash.ai/company-culture/toxic-productivity-how-to-spot-it/

[13] Paperform Blog. Are You Suffering from Toxic Productivity? – https://paperform.co/blog/toxic-productivity/

[14] Working Smarter, Not Harder: 15 Tips for Making It Real. – https://www.betterup.com/blog/working-smarter-not-harder