Table of Contents
W obecnych czasach coraz więcej i więcej osób stosuje kofeinę zamiast przedtreningowych stymulantów jako środka “pobudzającego” przed treningiem. Ale jakim cudem możliwe jest, że z jednej strony kubek kawy zapewnia niektórym całą niezbędną energię, a z drugiej strony u innych powoduje zmęczenie i brak koncentracji? Przyjrzyjmy się zaletom kofeiny i temu, jak sprawić, aby twój trening stał się dziękini niej efektywniejszy.niektórym całą niezbędną energię, a z drugiej strony u innych powoduje zmęczenie i brak koncentracji? Przyjrzyjmy się zaletom kofeiny i temu, jak sprawić, aby twój trening stał się dziękini niej efektywniejszy.
Kofeina – dlaczego kofeina wpływa na niektórych, a inni nie odczuwają jej działania?
Kanadyjskie badanie przyjrzało się dokładnie, w jaki sposób ludzki organizm traktuje kofeinę. [1] Specjaliści od żywienia oraz naukowcy z Uniwersytetu w Toronto przebadali 101 sportowców płci męskiej, których średni wiek wynosił 25 lat. Do tej grupy należeli rowerzyści, maratończycy, narciarze, bejsboliści, bokserzy oraz trójboiści. Wykorzystując próbki śliny, naukowcy byli w stanie określić wartość kofeiny, którą każdy ze sportowców był w stanie przetworzyć w procesie metabolizmu. A jak tego dokonali? Nasz organizm posiada gen nazywający się CYP1A2. Zmiany w naszym DNA mogą wpływać na to, jak wydajny będzie ten gen przeciwko przetwarzaniu kofeiny. Opierając się na rezultatach, podzielili ludzi na grupy z szybkim i wolnym metabolizmem oraz udowodnili, że to, czy kofeina poprawiła wydajność zależała po prostu od genów.
W jaki sposób zostało przeprowadzone badanie?
Wszyscy z tych atletów przybyli do centrum badawczego, aby otrzymać dawkę kofeiny lub tabletkę placebo raz w tygodniu przez okres 3 tygodni. Następnie atleci odpoczywali przez 25 minut i po tym wykonywali kilka ćwiczeń na rozgrzewkę. Następnie kontynuowali z wcześniej uzgodnioną kombinacją ćwiczeń, uwzględniając tak zwany test ergonometru. Mierzył on największą siłę aerobową oraz krążenie na rowerku stacjonarnym przez 10 kilometrów.
Po 4 tygodniach naukowcy porównali rezultaty ćwiczeń i wyniki testu genu CYP1A2 odkrywając, że kofeina pomogła 49 z 101 sportowców (z szybkim metabolizmem) i poprawiła wydajność o 6.8%. Pozostałych 44 sportowców (z wolnym metabolizmem) nie doświadczyło żadnej zmiany swojej wydajności, podczas gdy 8 sportowców z wolnym metabolizmem doświadczyło spadku wydajności o prawie 14% – przez reakcję ich genu CYP1A2 na kofeinę.
Skąd pochodzi kofeina?
Kofeina to silny insektycyd w naturze, który rośliny produkują, aby zabijać swoich wrogów – szkodniki. Tak jak i również w przypadku czekolady oraz owocu granatu, historia kofeiny datuje aż do czasu naszych przodków. Istnieje kilka historii na temat jej pochodzenia, włączając chińską legendę, w której starożytny chiński władca Shennong przez przypadek odkrył kofeinę, kiedy kilka liści kawy przypadkowo wpadło do jego garnka z gotującą się wodą 3000 lat przed narodzinami Chrystusa.
Obojętnie, czy jest to prawda, czy nie, zdaje się, że ludzie zdawali sobie sprawę z efektów napojów kofeinowych już wieki temu. Starożytny chiński filozof Lao-Tzu nazwał ten energetyzujący napój „eliksirem życia” już w 6. wieku przed narodzinami Chrystusa. [2]
Kawa ma bardzo ciekawą historię datującą do 14. i 15. wieku oraz do kultur arabskich, gdzie oprócz bycia doskonałym towarem na handel, była również popularnym środkiem na pobudzenie i sposobem, aby nie zasypiać podczas wieczornych modlitw. Stamtąd wystarczył krok, aby dotarła do Europy dzięki biznesowi razem z herbatą i gorącą czekoladą. Dużo później, około 19. wieku, kofeina została najpierw odkryta w wyizolowanej formie przez niemieckich chemików, a krótko po tym również przez jego francuskich kolegów. Stąd nazwa „kaffee”, która po niemiecku i po francusku wyraża kawę. W dzisiejszych czasach otrzymujemy ją najczęściej jako produkt wyekstraktowany z roślin.
Jak kofeina wpływa na wydajność fizyczną sportowców?
Kofeina wpływa na centralny układ nerwowy poprzez wspomaganie rdzenia kręgowego, podrażnianie włókien mięśniowych oraz zmniejszanie odczuwania zmęczenia i bólu mięśni. Zostało wykazane, że poprawia to wydajność fizyczną we wszystkich rodzajach sportu. Jednakże powinno się pamiętać o tym, że kofeina zaczyna działać 30 do 45 minut po jej zastosowaniu, więc jeśli wypijasz kubek kawy zaraz przed treningiem, oczekiwane rezultaty mogą pojawić się dopiero dużo później. [3]
4 główne zalety kofeiny dla sportowców
1. Poprawa koncentracji
Poprzez zwiększenie dopaminy i adrenaliny, kofeina może wpływać w pozytywny sposób na humor i koncentrację. Jednakże jeśli regularnie pijesz kawę, produkcja dopaminy spadnie, więc twój organizm zacznie potrzebować kofeiny, żeby wyrównać poziom dopaminy do normalnego poziomu. W takiej chwili zwiększenie koncentracji może być kwestią tylko chwili.
Kofeina może również zmniejszać pamięć „pracującą” nawet u osób, które nie otrzymują kofeiny regularnie, prawdopodobnie dlatego, że następuje silna stymulacja organizmu. Badanie opublikowane w Journal of Strength and Conditioning wykazało, że kofeina podana przed wytężonym wysiłkiem może zwiększać intensywność ćwiczeń i poprawiać koncentrację. Spożywanie kofeiny może również poprawiać czas reakcji, co może być szczególnie pomocne w sportach, które wymagają szybkiego podejmowania decyzji – takich jak piłka nożna lub koszykówka. [4]
You might be interested in these products:
2. Zwiększanie wydajności fizycznej i siłowej
Dawka od 400 do 600 mg kofeiny jest jednym z najpewniejszych sposobów na tymczasowe zwiększenie wydajności siłowej i fizycznej. Osoby, które rzadko stosują kofeinę, zwykle doświadczają znaczącej poprawy wydajności fizycznej, szczególnie podczas aerobowych ćwiczeń lub treningu siłowego. Kofeina może również pełnić istotną rolę w regeneracji po treningu. Przyjmowanie kofeiny razem z węglowodanami może poprawić stan zapasów glikemicznych, co jest bardzo ważne dla regeneracji, szczególnie jeśli regularnie trenujesz lub ćwiczysz więcej niż raz dziennie.
Glikogen (forma glukozy magazynowana w organizmie) oddziałuje jako główne źródło paliwa dla mięśni i kiedy jego poziom spada, odczuwa się zmęczenie. Drugie źródło “paliwa” w naszym organizmie jest tworzone przez magazynowany tłuszcz. Tak długo, jak dostępny jest glikogen, pracujące mięśnie są w stanie akumulować tłuszcz. Kofeina pomaga zmobilizować magazynowany tłuszcz i przekierowuje mięśnie do używania tkanki tłuszczowej jako źródła paliwa. Po zastosowaniu kofeiny przed treningiem, pierwsze 15 minut jest najważniejsze dla glikogenu, ponieważ zostało udowodnione, że kofeina redukuje utylizację pokładów glikogenu o prawie 50%. W związku z tym glikogen mięśniowy jest dostępny jako paliwo tylko w późniejszych etapach treningu, co zwiększa wydajność i zapobiega nagłemu nadejściu uczucia zmęczenia. W związku z tym kofeina preferuje zużywanie tkanki tłuszczowej jako paliwa zamiast glikogenu, co oprócz wydajności wspomoże również spalanie tłuszczu
Kofeina wspomaga również blokowanie specyficznych receptorów w organizmie, które są odpowiedzialne za to, że czujemy się zmęczeni. Dzięki temu możemy zrobić więcej powtórzeń i dodać całkowitą energię oraz wytrzymałość do treningu. Badanie z 2012 roku opublikowane w magazynie Journal of Strength and Conditioning Research wykazało, że 180 mg kofeiny, która została skonsumowana 60 minut przed treningiem, znacząco zwiększyła wydajność fizyczną podczas treningu, czego rezultatem było wykonanie większej ilości powtórzeń wyciskania na ławce, martwego ciągu lub przysiadów. Grupa, która suplementowała kofeinę miała również zmniejszoną percepcję wysiłku. Dodatkowo kofeina poprawiła siłę dolnej części ciała jak i również wydajność podczas biegania. [5]
3. Wspomaganie spalania tłuszczu
Istnieją dwa główne powody, dzięki którym kofeina jest w stanie wspomóc spalanie tkanki tłuszczowej: efekt termogeniczny (mówiąc w skrócie, kofeina zwiększa temperaturę ciała) oraz słabszy efekt lipolityczny, gdzie kofeina może sprawić, że trójglicerydy uwolnią kwasy tłuszczowe w dłuższej perspektywie, które organizm może użyć jako „paliwo”. Istnieje również kilka badań wykazujących zdolność kofeiny do spalania tłuszczu podczas ćwiczenia. Kofeina stymuluje układ nerwowy i zwiększa poziom hormonu adrenaliny, oba, z których sygnalizują organizmowi, że ma spalać tłuszcz. Ta zdolność nie jest bezpośrednio powiązana z utratą tłuszczu, kombinacja kofeiny, zbilansowanej diety i odpowiedniego planu treningowego może pomóc ci wypracować twoją figurę. [6]
Kofeina może zwiększać ilość tak zwanej energii relaksacyjnej, czyli ilości kalorii, którą spalasz, odpoczywając nawet do 3 godzin po tym, jak ją spożyjesz. Oczywiście to nie oznacza, że możesz jeść wszystko, co wpadnie ci w ręce, ale dodatkowe 200 do 300 kalorii spalane każdego dnia może prowadzić do widocznej zmiany w twojej wadze.
4. Redukcja zmęczenia mięśni
Obojętnie czy wierzysz w to, czy nie, badania wykazały, że kofeina w dużym stopniu wspomaga redukowanie zmęczenia mięśni poprzez zmniejszanie percepcji zmęczenia/bólu podczas twojego treningu. Odczuwając mniejsze zmęczenie, twoja wydajność jest lepsza i możesz nawet powtórzyć niektóre ćwiczenia, na których wykonanie w innym przypadku nie miałbyś energii. Więcej powtórzeń i lepsza praca równają się bardziej zadowalającym rezultatom! [7]
Kofeina a przedtreningowe stymulanty
Jak jasno wynika z badań wspominanych powyżej, każda osoba reaguje na kofeinę inaczej. Więc od ciebie zależy, czy zdecydujesz się wypić kubek kawy, wziąć tabletkę z kofeiną lub zastosować przedtreningowy stymulant przed swoim treningiem. Jednakże czasami kofeina sama jest jednym z komponentów przedtreningowych stymulantów. Jest tak przede wszystkim dlatego, że kofeina jest jednym z silnych bodźców psychoaktywnych, które stymulują centralny układ nerwowy. To właśnie wpływ kofeiny na nasz układ nerwowy, który może dostarczać energii, poprawia koncentrację i opóźnia zmęczenie.
Czy kofeina ma jakieś efekty uboczne?
Oczywiście wszystko, co dobre, w nadmiarze może mieć szkodliwe działanie i tyczy się to również kofeiny. Spożywanie dużych ilości kofeiny może prowadzić do pojawienia się uczucia niepokoju, nerwowości, zwiększonego ciśnienia krwi oraz nudności.
(Od)Wodnienie
Zostało udowodnione, że kofeina powoduje delikatnie moczopędne działanie w ludzkim organizmie, powodując uczucie odwodnienia. Jednakże ten efekt jest nieznaczny. Badania naukowe wskazały, że napoje kofeinowe nawadniają organizm tak samo, jak napoje bezkofeinowe. Mimo to dobrym pomysłem jest zwiększenie ilości wypijanych płynów podczas spożywania kofeiny, szczególnie kiedy trenujesz w gorącym i wilgotnym środowisku. [8]
Zmęczenie
Mimo że wielu z nas wierzy, że kofeina powinna napełniać nas energią, wysoka dawka kofeiny może przynosić wręcz przeciwny efekt. Zostało wykazane, że osoby, które otrzymywały ekstremalnie dużą dawkę kofeiny (1000 mg/dzień) był bardziej nerwowe, zmęczone i zestresowane. Jednakże osoby, które nieczęsto stosują kofeinę, również mogą doświadczać takich symptomów. Jedno z badań przebadało 25 zdrowych mężczyzn i ci, którzy otrzymywali ponad 300 mg kofeiny na dzień, zaraportowali, że czuli się dużo bardziej zestresowani niż mężczyźni, którzy otrzymywali placebo. Jednakże stosunek kofeiny różni się od kawy do kawy. Na przykład duża kawa (“grande”) w Starbucksie zawiera około 330 mg kofeiny. [9]
Uzależnienie
Dobrze znany jest fakt, że kofeina jest uzależniającą substancją. Uzależnienie może wystąpić, jeśli zażywasz więcej niż 200 mg kofeiny na dzień. Mogą ci towarzyszyć różne symptomy w ciągu dnia, trwające średnio od 2 do 9 dni, objawiające się bólami głowy, lękiem, depresją lub innym apetytem na wszystko, co widzisz. Możesz zredukować te efekty uboczne poprzez zmniejszenie swojej dawki do wymagalnej ilości. W związku z uzależnieniem badanie angażujące 213 uczestników zażywających kofeinę każdego dnia zostało przeprowadzone i w czasie jego trwania poproszono uczestników o wypełnienie kwestionariusza po 16 godzinach bez kofeiny. Bazując na odpowiedziach z kwestionariusza, zostało wykazane, że osoby otrzymujące kofeinę każdego dnia miały bóle głowy i czuły się zmęczone. [10]
Zwiększone ciśnienie krwi i palpitacje
Przede wszystkim powinno zostać odnotowane, że te negatywne symptomy są indywidualne w przypadku każdej osoby. Badanie analizujące wpływ kofeiny na serce odkryło, że duże dawki kofeiny mogą powodować szybkie bicie serca i palpitacje. Jednakże w badaniu angażującym 51 osób z problemami z sercem żadne negatywne efekty nie zostały odnotowane nawet po zażyciu 100 mg kofeiny przez 5 godzin. Ale jeśli czujesz, że kofeina wpływa negatywnie na twój organizm lub serce, powinieneś rozważyć zmniejszenie swojej dziennej dawki. [11]
Jakie są najpopularniejsze źródła kofeiny?
Kubek kawy, herbata lub nawet tabletki kofeinowe. To również są sposoby, jak przyjmować kofeinę. Przyjrzyjmy się najpopularniejszym źródłom kofeiny wraz z ich zaletami i wadami.
Kawa
- Kawa filtrowana: 60-180 mg w 170 ml
- Espresso: 70-80 mg w 44 ml
- Kawa bezkofeinowa: 2-5 mg w 170 ml
Kto nie pokochałby zapachu świeżo zmielonej kawy. Ta forma zażywania kofeiny jest bez wątpienia na pierwszym miejscu. Jest to również poparte faktem, że wielu sportowców obecnie preferuje kubek kawy zamiast przedtreningowego stymulantu. Największą zaletą jest szybkie przygotowanie i duży wybór rodzajów kawy. Jednakże nie powinieneś zapominać, że można przesadzić też z dobrymi rzeczami, więc konieczne jest posiadanie jakichś limitów nawet w kwestii twojej ulubionej kawy.
Butelkowane/puszkowane napoje kawowe
- 70-180 mg w 220 ml
Powszechnie dostępny produkt, zwykle z dodatkiem białka w formie mleka z aromatem kawowym/o smaku kawy. Jednakże bardzo ważne jest zwracanie uwagi na wartości odżywcze tych produktów, jako iż wiele z nich zawiera niezwykle duże ilości cukru, który zdecydowanie nie zachwyci twojego organizmu.
Napoje energetyczne
- 75-120 mg w 230 ml
Napoje energetyczne są dobre dla organizmu, ale zawierają duże ilości cukru, jeśli nie wybierzesz którejś z „bez cukrowej” wersji, stającej się coraz powszechniej dostępną. Ale również i w tym przypadku, nie powinieneś przesadzać z napojami energetycznymi.
Herbata
- 40-80 mg w 150 ml
Jeśli chodzi o zawartość kofeiny w herbacie, znacząco różni się ona w zależności od rodzaju herbaty. Jednakże wiadome jest, że czarna herbata zwykle zawiera więcej kofeiny, niż zielona herbata.
Rozmaite żele energetyczne
- 30-100 mg na żel
Żele energetyczne są przeznaczone szczególnie dla sportowców wytrzymałościowych, którzy wykonują ciężki wysiłek fizyczny. Jednakże nie jest regułą, że żele muszą zawierać kofeinę. Te zawierające ją są przeznaczone do wspomagania zachowania niskiego poziomu cukru we krwi u sportowców. Żele energetyczne muszą być stosowane z dużą ilością wody dla lepszego przyswajania żelu.
Tabletki kofeinowe
- 100-200 mg na tabletkę
Tabletki kofeinowe są jednym z najskuteczniejszych sposobów na przyjmowanie kofeiny bez zastanawiania się, czy naprawdę spożywa się odpowiednią dawkę kofeiny bez jakichkolwiek innych, zbędnych substancji. Jednakże minusem jest, że 1 tabletka może powodować nerwowość lub inne efekty uboczne. Właśnie dlatego powinieneś zacząć od niskiej dawki i powoli przyzwyczajać organizm do kofeiny.
Ekstrakt z zielonej herbaty
- nieznana zawartość kofeiny
Mimo że dane wykazują, że zielona herbata wpływa na metabolizm, większość producentów nie informuje o dokładnej zawartości kofeiny w tym spalaczu tkanki tłuszczowej.
Napoje energetyczne BCAA
Napoje energetyczne BCAA od niedawna cieszą się wielką popularnością, głównie dlatego, że smakują podobnie do napoi energetycznych i mają zdolność zapewniania energii oraz regenerują w jednym. Jednym ze składników napojów energetycznych BCAA jest właśnie kofeina, która zapewnia długotrwałe dostarczanie energii. Przy okazji, czy próbowałeś już naszego nowego napoju energetycznego BCAA w puszce?
Najczęściej występujące pytania związane z kofeiną
1. Czy kofeina zmniejsza działanie kreatyny?
Nie zostało udowodnione, aby kofeina negatywnie wpływała na działanie kreatyny podczas ćwiczeń aerobowych lub treningu HIIT. Z drugiej strony zostało udowodnione, że kofeina jest korzystna dla ogólnego rezultatu treningu.
2. Czy powinienem zażywać kofeinę regularnie?
Można wskazać na pewne zalety związane z regularnym przyjmowanie kofeiny i istnieją również wady wywodzące się z okazjonalnego stosowania. Wszystko zależy wyłącznie od twoich preferencji i tolerancji na kofeinę.
3. Czy napoje energetyczne są dla nas szkodliwe?
Badania przypadku wykazały, że napoje energetyczne mogą mieć szczególnie przeciwny wpływ na nasz układ sercowo-krążeniowy. Mówiąc ogólnie, jeśli dostarczasz organizmowi rekomendowaną dzienną dawkę, napoje energetyczne nie wykazują żadnego negatywnego wpływu na organizm. Jednakże powinno zostać zaznaczone, że większość napojów energetycznych zawiera również bardzo dużo cukru oprócz kofeiny. W związku z tym zawsze sprawdzaj wartości odżywcze napoi oprócz ich składu lub wybieraj ich wersje bez cukru.
4. Jak kofeina wpływa na nasz mózg?
W ciągu dnia stajesz się zmęczony, kiedy adenozyna łączy się z tak zwanym receptorem A1 w twoim mózgu. Kofeina zapobiega łączeniu się adenozyny z tym receptorem, co wspomaga walkę ze zmęczeniem.
5. Jaka jest bezpieczna dawka kofeiny?
Bezpieczna dawka kofeiny to bardzo relatywne określenie, ponieważ zależy ona od wielu czynników, jak i również od twojego zdrowia. Niektóre osoby nie doświadczają żadnych efektów ubocznych po wypiciu więcej niż jednego kubka kawy. Z drugiej strony dla innej grupy osób jeden kubek kawy jest wystarczający, aby ciśnienie ich krwi podniosło się gwałtownie oraz aby doświadczyli problemów ze snem, bólu głowy, nerwowości, czy zmęczenia. Bezpieczna dawka kofeiny dla dorosłych wynosi 400 mg dziennie. Kobiety w ciąży lub karmiące nie powinny spożywać więcej niż 200 mg/dziennie. Osoby z problemami układu sercowo-krążeniowego powinny trzymać się minimalnej dawki kofeiny. [12]
Ta ilustracja przedstawia ilość kofeiny (mg) zawartą w popularnych napojach, które normalnie spożywamy. Największa ilość wynosząca 280 mg kofeiny jest zawarta w napoju energetycznym JOLT, podczas gdy duży kubek kawy zawiera mniej więcej 163 mg kofeiny.
Ile napojów musimy wypić, żeby dobić do rekomendowanego górnego limitu 400 mg kofeiny?
Ta ilustracja pokazuje, ile napoju energetycznego, kawy, czarnej lub zielonej herbaty musiałbyś wypić, aby osiągnąć dzienną dawkę kofeiny wynoszącą 400 mg.
Jak używać kofeiny?
Jeśli chcesz zwiększyć swoją wydajność sportową, istnieje kilka rzeczy, o których nie powinieneś zapominać.
Dawkowanie
Możesz poczuć pierwsze efekty kofeiny już przy 20 mg (0.3 mg/kg masy ciała). Jeśli nigdy wcześniej nie stosowałeś kofeiny, zacznij od możliwie najmniejszej dawki. Wiele osób spożywa duże ilości kofeiny bez zdawania sobie sprawy z jej silnego wpływu na metabolizm. Jeśli wypijasz kubek kawy zawierający 100 mg kofeiny rano, następnie bierzesz 150 mg tabletkę spalacza tłuszczu (zawierającą kofeinę), kolejne 200 mg przed treningiem, taka ilość kofeiny może powodować symptomy takie jak dreszcze, uczucie niepokoju, nerwowość lub palpitacje. W związku z tym niezbędne jest zredukowanie dawki i dostosowanie jej do twojego organizmu, wydajności fizycznej oraz możliwości. [13]
O jakiej porze
Możesz zwiększyć poziom kofeiny we krwi 60 do 90 minut po jej spożyciu. W związku z tym powinieneś zażywać ją 1 do 2 godzin przed treningiem. Pamiętaj, że kofeina ma relatywnie długi czas działania, do około 6 godzin co oznacza, że jeśli zażyjesz tabletki zawierającą 200 mg o godzinie 18, w dalszym ciągu będziesz odczuwać połowę tej dawki w twoim organizmie o północy. To może mieć szkodliwy wpływ na regularność twojego cyklu snu. Powinieneś być również bardzo ostrożny z kofeiną, jeśli masz problemy z sercem lub cierpisz na chorobę serca. [14]
W jakiej formie stosujesz kofeinę? Czy sprawdza się u ciebie lepiej niż przedtreningowy stymulant? Daj nam znać w komentarzach i jeśli podobał ci się ten artykuł, wspomóż go poprzez udostępnienie.